تعریف اعتبار اسنادی
اعتبار اسنادی اساسا قراردادی مالی است که بین بانک، شخص متقاضی و شخص ذی نفع منعقد می شود . به عبارت دیگر، اعتبار اسنادی نوعی ضمانت نامه بانکی است که بر اساس آن بانک تضمین می کند وجه کالای فروخته شده، در زمان مقرر، به فروشنده پرداخت گردد. اعتبار اسنادی عمدتا در تجارت خارجی بکار می رود و با تایید آن، احتمال تخطی طرفین قرارداد از انجام تعهداتشان به حداقل می رسد.
پروسه اعتبار اسنادی با گشایش اعتبار از سوی خریدار آغاز و با کارسازی وجه اعتبار به نفع فروشنده و معامله اسناد پایان می یابد . در این میان بازیگران اصلی خریدار و فروشنده هستند که تعدادی بانک در داخل و خارج از کشور به آنها کمک می کنند تا معامله فی مابین به درستی پایان پذیرد. در ذیل شما را با این نقش آفرینان به اختصار آشنا می کنیم :
چه کسانی در اعتبار اسنادی نقش دارند؟
متقاضی اعتبار ( Applicant )
متقاضی، فرد یا سازمانی است که بر اساس مفاد سفارش یا قرارداد خرید اقدام به گشایش اعتبار ، نزد بانک خود، می کند. متقاضی اغلب واردکننده یا خریداری است که با بهره گیری از اعتبار اسنادی به کسب و کار در سطح بین الملل می پردازد.
بانک گشاینده اعتبار ( Opening / Issuing Bank )
این بانک بر اساس درخواست متقاضی، اعتباری را به نفع فروشنده افتتاح می کند و پرداخت مبلغ کالای فروخته شده را در قبال ارائه اسناد مثبته بر عهده می گیرد. به عبارت دیگر، چنانچه اسناد ارائه شده از سوی فروشنده، کامل و وفق شرایط اعتبار باشد بانک گشاینده اعتبار پرداخت مبلغ اعتبار به او را تضمین می کند.
بانک ابلاغ کننده اعتبار ( Advising Bank )
بانک ابلاغ کننده اعتبار طی اعلامیه ای به ذی نفع اعلام می کند که اعتباری به نفع او افتتاح شده است. مسئولیت این بانک در واقع راستی آزمایی اعتبار اسنادی است تا از جعلی نبودن آن اطمینان حاصل شود. چنانچه بانک گشاینده اعتبار از پرداخت وجه اعتبار شانه خالی کند، بانک ابلاغ کننده مسئولیتی در این خصوص نخواهد داشت. بانک ابلاغ کننده پس از دریافت اسناد، آنها را برای بانک گشاینده اعتبار ارسال می کند. این بانک معمولا در شهر محل سکونت ذی نفع مستقر است.
بانک معامله کننده اعتبار ( Negotiating Bank )
این بانک اسناد ارائه شده از سوی فروشنده را با مفاد اعتبار مطابقت داده تا از بروز هر گونه مغایرتی جلوگیری نماید. بانک مذکور پس از راستی آزمایی اسناد، آنها را به وکالت از جانب ذی نفع اعتبار تایید می کند.
بانک پوشش دهنده اعتبار ( Reimbursing Bank )
این بانک مجاز به مبادله اسناد / پرداخت وجه اعتبار / تایید اعتبار اسنادی است. بانک پوشش دهنده اعتبار در واقع بانک تسویه حساب بین بانک گشاینده و بانک تایید کننده اعتبار است. بانک پوشش دهنده اغلب همان بانک گشاینده اعتبار است. این بانک مسئولیتی در قبال پرداخت وجه اعتبار ندارد مگر آنکه پوشش پرداخت را تایید کرده باشد. بانک گشاینده اعتبار با تعیین بانک پوشش دهنده از مسئولیت پرداخت وجه اعتبار مبرا نمی شود. چنانچه عملیات پوشش به موقع صورت نگیرد بانک گشاینده اعتبار موظف به پرداخت وجه اعتبار است.
بانک تعیین شده ( Nominated Bank )
بر اساس UCP600 بانک تعیین شده دارای دو مسئولیت کلی است:
* پرداخت وجه
* مبادله اسناد
چنانچه بانک تعیین شده و بانک تایید کننده متفاوت از یکدیگر باشند، موافقت بانک تعیین شده با معامله اسناد به معنای مسئولیت این بانک در قبال معامله اسناد و پرداخت وجه اعتبار نمی باشد مگر آنکه بانک تعیین شده به صراحت این مسئولیت را پذیرفته باشد. در شرایط عادی، بانک تعیین شده معمولا پرداخت وجه به ذی نفع را نمی پذیرد.
بانک تایید کننده اعتبار ( Confirming Bank )
گاهی به دلیل عدم آشنایی ذی نفع با بانک گشاینده اعتبار ، وی در کشور محل سکونت خود از بانکی می خواهد تا اعتبار را تایید نماید. در این حالت، بانک مذکور با تایید اعتبار ، پرداخت وجه اعتبار را بر عهده می گیرد. البته، بانک تایید کننده قبل از هر چیز به ارزیابی بانک گشاینده و کشور مبدا می پردازد و پس از راستی آزمایی، اقدام به تایید اعتبار خواهد کرد. وجود این بانک، ضمانت پرداخت وجه اعتبار را دو چندان می کند.
بانک قبول کننده اعتبار ( Accepting Bank )
این بانک با ظهرنویسی اعتبار مسئولیت پرداخت وجه اعتبار را بر عهده می گیرد. بانک قبول کننده اعتبار بر اساس درخواست بانک ثالث و به وکالت از سوی این بانک، اعتبار اسنادی را برای ذی نفع اعتبار ارسال مینماید.
بانک کارگزار ( Correspondent Bank )
خریدار از بانک عامل می خواهد اعتباری را به نفع فروشنده افتتاح نماید. بانک عامل به وکالت از سوی مشتری، ریسک اعتبار را پذیرفته، نسبت به گشایش اعتبار اقدام نموده، آن را تسلیم کارگزار خود در خارج از کشور می نماید. بانک کارگزار ( بانک ابلاغ کننده / تایید کننده ) معمولا در کشور متبوع فروشنده مستقر است. این بانک به مثابه پل ارتباطی بین بانک گشاینده اعتبار و بانک ذی نفع عمل می کند. بانک گشاینده اعتبار اغلب از بانک های خارجی به عنوان نماینده خود در انجام معاملات برون مرزی استفاده می کند.
ذی نفع اعتبار ( Beneficiary )
شخص حقیقی یا حقوقی که اعتبار اسنادی به نفع او افتتاح شده و در نهایت مبلغ اعتبار در وجه او کارسازی می شود.
نویسنده: مسعود حق بین/ مسئول واحد بازرگانی خارجی/ [email protected]
جهت آشنایی بیشتر با اعتبار اسنادی به آدرس های زیر مراجعه نمایید:
https://www.tradefinanceglobal.com/letters-of-credit/
https://www.letterofcredit.biz/
