تعریف اصطلاح فوب FOB در حمل و نقل بین المللی :
بر اساس تعریف اینکوترمز ۲۰۲۰ ، اصطلاح فوب (FOB) یعنی زمانی که فروشنده کالا را در بندر مبدا در عرشه کشتی تعیین شده از سوی خریدار تخلیه می کند. در این نقطه ، ریسک خسارت یا فقدان از فروشنده به خریدار منتقل می شود. این اصطلاح فقط در حمل دریایی یا آبراه کاربرد دارد.
مسئولیت فروشنده :
- بسته بندی مناسب کالا جهت حمل دریایی
- بارگیری کالا روی اولین وسیله نقلیه جهت انتقال محموله به بندر تعیین شده از سوی خریدار در مبدا
- پرداخت کرایه حمل زمینی از انبار تا بندر مبدا
- ترخیص کالا در مبدا
- پرداخت کلیه هزینه های بندری در مبدا
- بارگیری کالا روی عرشه کشتی در بندر مبدا
مسئولیت خریدار :
- پرداخت کرایه حمل دریایی از بندر مبدا تا بندر مقصد
- بیمه باربری
- هزینه های بندری در مقصد
- تخلیه کالا از کشتی در بندر مقصد
- ترخیص کالا در مقصد
امروزه متاسفانه از اصطلاح فوب برای حمل کانتینری استفاده می شود که امری کاملا اشتباه است. در حمل کانتینری ، فروشنده کالا را در کانتیر قرار داده ، کانتینر را روی وسیله نقلیه آورنده بارگیری می کند. در این حالت ، مسئولیت فروشنده در قبال خسارت / فقدان کالا پایان می پذیرد. این در حالی است که بر اساس تعریف اینکوترمز ، مسئولیت فروشنده در اصطلاح فوب زمانی خاتمه می یابد که کالا در عرشه کشتی تخلیه می شود. با این اوصاف ، اصطلاح فوب (FOB) را باید صرفا در مواردی بکار برد که کالا به صورت فله و مستقیما در عرشه شناور تخلیه می شود. در مواردی که کالا به صورت کانتینر حمل می شود می توان از اصطلاح FCA (در مقاله ای دیگر به شرح این ترم می پردازیم) بهره برد.
در اصطلاح فوب ، چنانچه خریدار محل معینی را در بندر مبدا تعیین نکرده باشد فروشنده می تواند محموله را در هر نقطه از بندر یاد شده تخلیه نماید. در اینصورت مسئولیت فروشنده در قبال تحویل کالا خاتمه می یابد.
در صورت انتخاب اصطلاح فوب ، طرفین قرارداد باید منظور خود از ” تخلیه روی عرشه” را به صراحت تعریف کنند. زیرا نوع شناور و ماهیت کالا می تواند بر نوع تخلیه تاثیر گذار باشد.
نویسنده: مسعود حق بین، واحد بازرگانی خارجی، [email protected]
آشنایی بیشتر با اینکوترمز ۲۰۲۰
وب سایت اتاق بازرگانی بین المللی
