کاربرد و نحوه استفاده از نقشه های PFD و P&ID
نقشه های P&ID و PFD از مرسوم ترین نقشه های طراحی سیستم و فرآیندها بوده که در مجموعه های مهندسی به صورت گسترده مورد استفاده قرار می گیرند. هر یک از این نقشه ها دارای ویژگی های منحصر به فردی بوده و دارای استفاده های مشخصی هستند. به صورت کلی نقشه های P&ID شامل اطلاعات مربوط به تیوب کشی، کنترل فرایند، شیرآلات و اتصالات ابزار دقیق می باشند، این در حالی است که در نقشه های PFD، جریان فرآیند به نمایش گذاشته میشود. نقشه های PFD شامل اطلاعاتی از فرآیند نظیر Flow و جریان می باشند در حالی که این مشخصات در نقشه های P&ID مشاهده نمی گردد. در ادامه با این دو نوع از نقشه، کاربرد و ویژگی های آنها آشنا می شویم.
نقشه تیوب کشی و تجهیزات ابزاردقیق (P&ID)
دیاگرام های ابزار دقیق نشان دهنده نقشه کاملی از سیستم به کمک اشکال و سیستم کد گذاری مشخص هستند. این نقشه ها یکی از مهمترین سندهای مهندسی استفاده شده در طول یک پروژه بوده و میتوان از آن در تمام طول عمر سیستم استفاده کرد. در این نقشه ها ابعاد و جزییات پروژه به طور کامل مشخص میگردد. این جزییات شامل مکان و نوع دقیق اتصالات، نوع تجهیزات ، جنس تجهیزات و همچنین سایزبندی آنها میشود. از نقشه های ابزار دقیق و خطوط لوله در مواردی نظیر آموزش، راه اندازی سیستم و همچنین تامین ایمنی سیستم استفاده میگردد.
قبل از تیوب کشی و نصب هوک آپ ابزار دقیق نیاز است تا نقشه سیستم و مراحل انجام کار مورد بررسی و تایید مهندسین قرار گیرد، از مهمترین مواردی که در نقشه ها مورد بررسی قرار میگیرد شامل:
- بررسی شماره تگ هر قطعه و همچنین لیست ابزارآلات
- بررسی ابعاد کار از جنبه ابزاردقیق و مکانیکی
- لیست قطعات مورد نیاز شامل نوع و تعداد آنها
- جنس استفاده شده در قطعات با توجه به کاربرد و سیال مورد استفاده
- محل قرارگیری اتصالات
- محاسبه میزان تیوب مورد نیاز در سامانه
میتوان از طراحی تجهیزات، طراحی خطوط لوله و همچنین تخمین هزینه ها به عنوان مهمترین کاربرد های این نقشه ها نام برد.
نمودار جریان فرآیند (PFD)
این نقشه ها وظیفه ی نمایش ارتباط بین اجزا سیستم را به عهده دارند. این نمودارها مسیر حرکت سیال، خواص آنها (دما، نرخ فشار، دانسیته و…) و ابزارآلات درگیر با فرآیند را با جزییات نمایش می دهند. به طور کلی نقشه های PFD از جزییاتی نظیر قطعات ابزار دقیق، سیستم تیوب کشی و خواص آن اطلاعاتی ارائه نمی کند. در واقع نقشه جریان فرآیند یک دیده کلی از فرآیند شیمیایی در حال اتفاق در سیستم ارائه میکند. میتوان PFD را نسخه ساده شده ای از نقشه های P&ID درنظر گرفت. در هر مجموعه، مهندسین فرآیند، مسئول توسعه PFD برپایه فرآیندهای شیمیایی سیستم و خواص شیمیایی سیال مورد استفاده هستند.
