گاز هلیوم He
هلیوم در سال ۱۸۶۸ توسط ژول جانسون کشف شد که نام آن از زبان یونانی به معنی خورشید گرفته شده است.. در جدول تناوبی با نماد He و عدد اتمی ۲ نشان داده می شود و دارای وزن اتمی ۴.۰۰۲۶۰۳ گرم بر مول می باشد.این عنصر در جدول تناوبی در بالای گروه گازهای نجیب جا دارد.
هلیوم در جو خورشید به وفور یافت می شود. هلیوم یک گاز بسیار سبک است و بسیار بی ثبات است. بی رنگ ، بی بو ، غیر قابل اشتعال و کاملاً بی اثر است.
یکی از کاربردهای مهم هلیوم در سرماشناسی است. نزدیک به یک چهارم هلیوم تولیدی در این زمینه بکار میرود. ویژگی خنکسازی هلیوم به ویژه در خنک کردن آهنرباهای ابر رسانا مهم است. این آهنرباها به صورت تجاری در اسکنرهای ام آر آی کاربرد دارد. کاربرد صنعتی دیگر آن در فشار وارد کردن برای نمونه به عنوان گاز تخلیهکنندهاست. همچنین به عنوان هوای محافظ در جوشکاری با قوس الکتریکی، در فرایندهایی مانند کشت بلورها در ساخت قرصهای سیلیسیم از این گاز بهره برده میشود. نزدیک به نیمی از این گاز در این زمینه کاربرد دارد.
ویژگی های گاز هلیوم:
- گازی است بی بو
- گازی است بی رنگ
- گازی است بی مزه
- گازی است غیر سمی
جدول درجه خلوص گاز هلیوم:
درجه خلوص | خلوص | (H2O (ppm | (O2 (ppm | (CnHm (ppm | (CO (ppm | (CO2 (ppm | (N2 (ppm | (H2 (ppm | (O2+N2 (ppm | (CH4 (ppm | 0dour | Halocarbons |
Helium 4.6 | ≥۹۹.۹۹۶ % | ≤۵ | ≤۵ | – | – | – | – | – | – | – | – | – |
Helium 5.0 | ≥۹۹.۹۹۹ % | ≤۳ | ≤۲ | ≤۰.۵ | – | – | ≤۵ | – | – | – | – | – |
Helium 5.0 zero | ≥۹۹.۹۹۹ % | ≤۳ | ≤۲ | ≤۰.۲ | ≤۱ | ≤۱ | ≤۵ | – | – | – | – | – |
Helium 5.5 | ≥۹۹.۹۹۹۵ % | ≤۱ | ≤۱ | ≤۰.۱ | ≤۰.۵ | ≤۰.۵ | ≤۲ | – | – | – | – | ≤۱ ppb |
Helium 6.0 | ≥۹۹.۹۹۹۹ % | ≤۰.۵ | ≤۰.۵ | ≤۰.۱ | ≤۰.۱ | ≤۰.۱ | ≤۰.۵ | ≤۰.۵ | – | – | – | – |
Helium 7.0 | ≥۹۹.۹۹۹۹۹ % | ≤۵۰ ppb | ≤۳۰ ppb | ≤۳۰ ppb | ≤۳۰ ppb | ≤۳۰ ppb | – | ≤۳۰ ppb | – | – | – | ≤۱ ppb |
Process Helium (pharmaceutical Grade) | ≥۹۹.۵ % | ≤۶۷ | ≤۵۰ | – | ≤۱۰ | – | – | – | ≤۱۰,۰۰۰ | ≤۵۰ | N/D | – |
نحوه نگهداری و حمل و نقل گاز هلیوم:
سیلندر | پالت | Drum tanks | ISO tanks | Tube trailer | Road tanker |
• | • | مایع کرایوژنیک | • |
استاندارد رنگ سیلندر گاز هلیوم:
رنگی که برای سیلندر این گاز خالص مورد استفاده قرار میگیرد قهوه ای رنگ است.
نماد خطرات و خواص شیمیایی:
از نظر خواص شیمیایی (Globally Harmonized System of classification of chemicals-GHS )
از نظر حمل و نقل و نگهداری گاز
سازگاری مواد (Material Compatibility):
نوع ماده | آلومینیوم | برنج | مس | کربن استیل | نایلون | پلی اتان | پلی وینیل کلراید | استنلس استیل | تفلون | مونل |
شرایط سازگاری | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • |
خنثی ▴
نامناسب ▪
استاندارد شیر سیلندر:
نوع اتصال | نوع کانکتور | کشور دارای استاندارد |
“۹/۱۶ – ۱۸ UNF INT | CGA 540 | آمریکا |
“W 21.8 x 1/14 | DIN 477 No. 9 | آلمان |
G 5/8” INT | BS 341 No. 3 | انگلستان |
“W 24.5 x 1/14 | UNI 4406 | ایتالیا |
SI 21.7 x 1.814 | AFNOR-NF F | فرانسه |
صنایعی که از گاز هلیوم استفاده می کنند:
نویسنده: فریبرز جودکی، واحد فنی و مهندسی شرکت رایتک پویا / [email protected]
منابع:
مقلات شرکت Linde
مقالات شرکت Air Liquide
